شهر تاریخی گمشده فراشبند فارس

شهر تاریخی گمشده فراشبند فارس : در خرداد 1399 در برخی روزنامه‌ها خبری منتشر شد مبنی بر کشف یک شهر ساسانی در فراشبند فارس! اما ذکر نکردند که چه کسی این شهر را کشف کرده است!!

به گزارش ایلنا، پارسا قاسمی (دانشجوی دکتری باستان‌شناسی دانشگاه پاریس) با اشاره به کشف شهری بزرگ از دوره ساسانیان در فراشبند فارس، گفت: در نتیجه سنجش از راه دور عکس‌های هوایی قدیم و جدید و بررسی‌های اولیه میدانی باستان‌شناسی، یک محوطه بزرگ شهری دوره ساسانی در فراشبند کشف شد.

اما حقیقت ماجرا این نبود! بلکه این مالک فعلی وب‌سایت geofars.com بود که با ارایه یک تصویر ماهواره‌ای و مختصات دقیق محل به مسوولین وقت این سازمان در خیابان رودکی شیراز باعث افشای این محل شد! نه آقای دکتر قاسمی در فرانسه. حتی در آنزمان همین آقایان در سازمان میراث اعلام کردند که اصلا چنین محل تاریخی نداریم و ثبت نشده است. و باز جالب‌تر اینکه حداقل به خود زحمت ندادند در قبال این کشف بزرگ نامی از کاشف اولیه این محل به زبان بیاورند.

این محل چگونه کشف شد؟ در طی فرآیند پروژه‌ای برای دانشگاه علوم پزشکی که موضوع آن تهیه و تولید نقشه شهرستانها و مراکز شهرستانهای استان فارس بود برای ترسیم و به روزرسانی عوارض نقشه‌ها باید از تصاویر ماهواره‌ای با بزرگنمایی و کیفیت بالا استفاده می‌کردم و همین کار به طور اتفاقی در سال 1396 باعث مشاهده محلی مشکوک شد که کاملا مشخص بود یک مکان تاریخی با وسعت زیاد است. عجیب اینکه محدوده دیوار اولیه این شهر کاملا در تصاویر ماهواره‌ای مشخص هست و با تعیین این محدوده حداقل تا آن حدی که تشخیص داده شد عدد 7.773 کیلومتر مربع به دست آمد! در تصویر زیر با رنگ قرمز ( ماژنتا ) حریم این دیوارهای باقی‌مانده مشخص شده است. که در وسط به صورت یک معبر عریض به مکان مرکزی عمارت اصلی منتهی می‌شود.

جای جای این مکان آثاری مشاهده می‌شود که جای تعجب دارد که چرا در نقشه‌های سازمان نقشه‌برداری درج نشده و چرا کارتوگراف‌های این سازمان متوجه این عارضه روی تصویر هوایی نشده‌اند؟ همین مسئله باعث شده که این محدوده ارزشمند میدان تاخت و تاز کشاورزان منطقه شود و حتی روی محل بنای اصلی یک جاده خاکی عبور داده‌اند!! اینکه چه حفاری‌ها و تاراجی هم در این محل انجام شده معلوم نیست، ولی از تصاویر ماهواره‌ای چنین به نظر می‌رسد که هنوز لودرها ! مشغول نشده‌اند. زمانی که به میراث فرهنگی و یا سایر سازمانها پیشنهاد یک سامانه webgis دادیم برای چنین روزی بود که ناشناخته‌ها را بیابند و با داده‌های قدیمی و آرشیوی پوسیده خود خداحافظی کنند.

گورهای سنگی قصر ابونصر

آثار باستانی / از manager

گورهای سنگی قصر ابونصر در ارتفاعات شمالی قصر ابونصر شیراز حد فاصل کوه امرغون و کوه نسا به تعداد زیادی بر روی خط الراس کوه قرار دارند. سنگ‌های بزرگ و چیدمان آنها و همچنین نوع دفن همگی دلالت بر زمان پیش از اسلام دارد. اشکال مستطیل شکل که برخی کوچک و برخی دیگر بزرگ هستند و حتی چندین نمونه گور که بررسی کردم به صورت گروهی بوده به طوری که به موازات هم چندین گور ساخته شده است و اغلب هم به شکل بنای صلیبی هست که به صورت دو راهروی متقاطع ( صلیبی ) سنگ‌چین شده‌اند. پس از بررسی اغلب آنها مشاهده شده که بعضی از بناها که در بالاترین خط الراس کوه قرار دارند بزرگتر ساخته شده‌اند و حتی طول قبر هم بزرگتر است که احتمال دارد مربوط به افراد دارای پست و مقام در آن زمان بوده باشد. متاسفانه با برداشتن سنگ‌های رویی یا به اصطلاح سقف گور هر آنچه در آنها بوده به یغما رفته است! در برخی گورها و یا اطراف آنها به تعداد کمی قطعات سفال قدیمی پیدا شد که خود نشان‌دهنده تخریب گورها بوده است. با توجه به قدمت آثار تاریخی منطقه احتمال بیشتر ممکن است این گورها مربوط به دوره ساسانی باشند. در بخش‌هایی از دره‌های ارتفاعات قصرابونصر متاسفانه برخی افراد ناآگاه برای کشف گنج بسیاری از غارها یا حفره‌ها را کاوش کرده‌اند! و حتی تا عمق زیادی به این کار ادامه داده‌اند.

سنگ‌های به کار رفته در گورها بسیار بزرگ هستند به نحوی که امکان بلند کردن آنها توسط یک نفر به تنهایی میسر نیست! و تعداد کمی سقف آنها هنوز تخریب نشده است. ساختار برخی از سقف این گورها شکل گنبدی سنگ چین دارد که البته سنگ‌های تراشیده شده نیستند، اما در انتخاب آنها برای محفظه گور سلیقه به خرج داده‌اند و سنگ‌های صاف و خوبی بکار برده‌اند.

جا دارد پژوهشگران و دانشجویان باستان‌شناسی در مورد این گورها تحقیق بیشتری به عمل آورند. این وب‌سایت حاضر به همکاری در جهت شناخت بیشتر این گورها می‌باشد.